Toverhazelaar
Arboretum Notoarestoen Eenrum,
17 oktober
foto’s Eveline van Dijck
Eergisteren zag ik in Groningen wel een heel uitbundig verkleurende Toverhazelaar! Echt betoverend.
Het leuke van deze boom is dat je de verkleuring als het ware ziet gebeuren.
Elk blad heeft een eigen tempo van verkleuring.
Het proces begint bij de rand. De verkleuring gaat van groen naar geel, dan via oranje naar rood en dan sterven de cellen af en worden droog en donkerbruin.
De verkleuring begint aan de rand, omdat de vaten die water en mineralen aanvoeren daar het kleinst en dunst zijn. Daar zal de aanvoer het eerst afnemen als de boom als voorbereiding op de winter ook een deel van de wortels laat afsterven.
Dat het ene blad meer verkleurt dan het andere, is afhankelijk van waar het blad zich bevindt aan de boom. De buitenste bladeren kleuren het eerst omdat ze meer zonlicht vangen en meer aan kou zijn blootgesteld. De binnenste bladeren liggen beschut aan de binnenkant en blijven langer groen.
Het geel is het hele jaar door aanwezig in het blad, maar wordt pas zichtbaar bij de afbraak van het bladgroen tot een oplosbare stof. Zo kunnen de kostbare mineralen en energie toch worden verplaatst naar de stam en wortels, waar het wordt opgeslagen totdat de lente komt.
De rode kleur is anthocyaan – een plantaardig zonnebrandmiddel – het wordt actief door het blad aangemaakt, zo beschermt het zich tegen kou en zonlicht.
Wil je er nog meer over weten? Lees deze duidelijke uitleg er maar op na.
De toverhazelaar komt uit Noord-Amerika. Het verhaal gaat dat de indianen van het hout een magische wichelroede maakten waarmee ze goud vonden.
Omdat het blad lijkt op de inheemse hazelaar, kreeg de boom in Europa de naam hazelaar erbij.
En omdat aan deze inheemse hazelaar ook al magische eigenschappen werd toegedicht (ik vermoed vanwege de medicinale werking). kreeg de Noord Amerikaanse hamamelis de naam Toverhazelaar.
“Gelukkige mensen zijn vaker in de natuur”
Deze kop stond een tijdje terug in de krant.
Britse wetenschappers hebben in een onderzoek met 20.000 mensen aangetoond dat iedereen die minstens 2 uur per week in de natuur is, zich gezonder en tevredener voelt.
Worden mensen gezond en gelukkig van het buiten zijn?
Gaan ze vaak naar buiten omdat ze gelukkig en gezond zijn?
Of speelt er nog iets anders mee, zoals rijkdom, leeftijd en gezondheid?
Een cynicus zegt al gauw: ja logisch rijke/jonge/gezonde mensen hebben tijd om buiten te zijn en zijn gelukkig omdat ze rijk/jong/gezond zijn.
Het onderzoek laat zien dat de samenhang tussen natuur, gezondheid en geluk voor alle groepen geldt:
zowel rijk als arm, jong en oud, gezond en ziek.
Dus ben je even een tijdje niet zo gelukkig? Doe de proef op de som.
Lees t hele artikel.
Geschubde inktzwam
In de herfst vragen mensen mij tijdens wildpluktochten vaak welke paddenstoelen eetbaar zijn.
Meestal ben ik nogal terughoudend want er zijn heel veel soorten in Nederland (ruim 5000!) en de eetbare soorten zijn voor de leek makkelijk te verwarren met oneetbare.
De geschubde inktzwam vindt je in gras langs wegbermen, in bossen en weilanden.
Tot in de late herfst.
Zo lang de plaatjes wit zijn, zijn ze prima eetbaar.
De smaak is heel lekker.
Het is een algemene soort dus als je er een heleboel ziet staan, kan je er best wat plukken voor eigen gebruik.
Snel na het plukken klaarmaken!
Wanneer je op de volgende 6 kenmerken let, dan weet je dat het de jonge geschubde inktzwam is en kun je haar niet verwisselen met giftige soorten.
- De smalle hoge witte hoed, met een bruinig vlekje bovenop in het midden.
- De duidelijke schubben die ontstaan uit het velum, dat is het vlies wat om de piepjonge paddenstoel zit.
- Witte plaatjes aan de binnenkant van de hoed.
- De steel is wit en hol (en ook eetbaar)
- De geur: licht en aangenaam.
- Als de geschubde inktzwam ouder wordt gaat het rokje uitstaan en verkleurt via roze naar zwart. Er hangen druppels ‘inkt’ aan de rand van de hoed.
Let op! Als er geen schubben op zitten, kan het de kale inktzwam zijn. Die is wel eetbaar, maar geeft in combinatie met alcohol onprettige verschijnselen, zoals misselijkheid.
Ragout en soep recept met inktzwam